Η χρήση μουσικής στα καταστήματα προσφοράς υπηρεσιών μαζικής εστίασης αποτελεί συνήθως αναπόσπαστο κομμάτι λειτουργίας της επιχείρησης, συνοδεύοντας την κυρίως προσφορά φαγητού και ποτού στους πελάτες.

Σε πολλά δε είδη επιχειρήσεων εστίασης, η μουσική κατέχει κυρίαρχο ρόλο σε βαθμό που να αποτελεί ακόμη και τον καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή συγκεκριμένου καταστήματος από τους πελάτες. Κι αυτό αφορά μια μεγάλη κατηγορία επισιτιστικών επιχειρήσεων.

Η δυνατότητα χρήσης της μουσικής, είτε παραγόμενης από ηλεκτρονικές συσκευές αναπαραγωγής, είτε προερχόμενης από ολιγομελή ή πολυμελή “ζωντανή” ορχήστρα (live), παρέχεται στις επιχειρήσεις από το νόμο κατόπιν ειδικής αδείας με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, με σκοπό να μη δημιουργείται ηχορύπανση στους περιοίκους και το περιβάλλον.

Βασικοί κανόνες

Η εθνική νομοθεσία καθόρισε από το έτος 1985 με την έκδοση ειδικής υγειονομικής διάταξης, τους γενικούς και ειδικούς κανόνες με βάση τους οποίους θα κάνουν χρήση της μουσικής τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος καθιερώνοντας δύο βασικές κατηγορίες επιχειρήσεων ανάλογα με τον τρόπο χρήσης της μουσικής σε αυτές.

Η πρώτη κατηγορία είναι τα Κέντρα Διασκέδασης (με συγκρότηση κουζίνας για φαγητό ή μόνο μπαρ κ.λπ.) όπου δίδεται η δυνατότητα να υπάρχει «δυνατή» μεγάλης έντασης μουσική με ανώτατο όριο έντασης τα 100 dB, με παράλληλες εκδηλώσεις διασκέδασης (χορός, τραγούδι κ.λπ.) και η δεύτερη είναι όλα τα «λοιπά» αποκαλούμενα καταστήματα (που χρησιμοποιούν τη μουσική με ανώτατο όριο έντασης τα 80 dB, για τη δημιουργία «ευχάριστης ατμόσφαιρας» στους πελάτες.

Σχετικές υποχρεώσεις των ιδιοκτητών επιχειρήσεων

Ανάλογες είναι βέβαια και οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών όσον αφορά τη διεκπαιρέωση τεχνικών εργασιών ηχομόνωσης στις παραπάνω δύο κατηγορίες καταστημάτων. Στα κέντρα διασκέδασης απαιτούνται εξειδικευμένες και δαπανηρές ανάλογα με το οίκημα και την τοποθεσία εργασίες ηχομόνωσης ώστε να μη εξέρχεται ο ήχος στο περιβάλλον, ενώ στην κατηγορία των «λοιπών» καταστημάτων, η απαιτούμενη ηχομόνωση είναι απλή και συνήθως, στα νέα κτίρια, καλύπτεται από την ίδια τη δόμηση του κτίσματος που το στεγάζει.

Άμεση ανανέωση αδειών

Για την αρχική έκδοση της αδείας μουσικών οργάνων απαιτείται σχετική γνωμοδότηση της Υγειονομικής Υπηρεσίας. Η ανανέωση όμως των αδειών γίνεται άμεσα από το Δήμο χωρίς την παρέμβαση της Υγειονομικής Υπηρεσίας, εκτός εάν κατά τη διάρκεια λειτουργίας του καταστήματος, έχουν υποβληθεί καταγγελίες πολιτών και έχουν καταγραφεί παραβάσεις ηχορύπανσης, οπότε η παρέμβαση της ως άνω Υπηρεσίας είναι επιβαλλόμενη. Σε ό,τι αφορά τα κέντρα διασκέδασης, η υπουργική απόφαση του 2011 προέβλεψε την υποβολή σαν δικαιολογητικού αδειοδότησης Τεχνικής Έκθεσης (μελέτη) αρμοδίου μηχανικού, από την οποία προκύπτουν τα μέτρα και οι εργασίες ηχομόνωσης που έχουν γίνει στο κατάστημα προκειμένου να υπάρχει η απαιτούμενη ηχοπροστασία. Ερμηνεύοντας την εν λόγω απόφαση, διαπιστώνουμε ότι αντικαθιστά τη μέχρι σήμερα διαδικασία που υποχρέωνε τον ιδιοκτήτη ενός κέντρου διασκέδασης να ζητά με αίτημά του προς την Υγειονομική Υπηρεσία τη διενέργεια ηχομέτρησης (σχετικά χρονοβόρα και ενίοτε σύνθετη διαδικασία). Η σχετική βεβαίωση του χρησίμευε για την αδειοδότηση, με την υποβολή δήλωσης ιδιώτη μηχανικού που δεσμευόταν για την ηχομονωτική επάρκεια. Η νέα πρακτική που διαπιστώνουμε αρκετά συχνά τελευταία, είναι να αντικαθίσταται ο έλεγχος των Αρχών του κράτους με ελέγχους και δεσμεύσεις ιδιωτών Τεχνικών που φέρουν και τη σχετική ευθύνη. Έτσι, οι Αρχές διενεργούν τους ελέγχους μετά την έναρξη λειτουργίας των επιχειρήσεων.

Επιβεβλημένες οι ηχομετρήσεις

Η διάταξη καθιέρωσε παράλληλα και τη διαδικασία αντικειμενικών μετρήσεων (ηχομετρήσεις) που πρέπει να διενεργούν οι ελέγχουσες Αρχές (Υγειονομικό, Αστυνομία) είτε για την αδειοδότηση είτε κατά τους ελέγχους για την ηχορύπανση, με ειδικά ηλεκτρονικά όργανα (ηχόμετρα).

Στα κέντρα διασκέδασης η άδεια για τη χρήση μουσικής εμπεριέχεται στην κυρίως άδεια λειτουργίας του καταστήματος ενώ για τα «λοιπά» καταστήματα, μετά τη χορήγηση της κυρίως αδείας εκδίδεται η αποκαλούμενη «άδεια χρήσης μουσικής ή μουσικών οργάνων» που σε αντίθεση με την κυρίως άδεια που ισχύει επ’ αόριστον, είναι περιορισμένης διαρκείας (ενός έτους ή τριών ετών κ.λπ.) και ανανεώνεται.

Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε επίσης είναι πως ο τοπικός Δήμος στα όρια του οποίου ιδρύεται το κατάστημα είναι και ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την έκδοση της συγκεκριμένης αδείας.

Πρόσοχη στην ενταση!

Επισημαίνουμε σε κάθε περίπτωση ότι η βασική και κύρια παράμετρος ελέγχου που αφορά στη μουσική των καταστημάτων είναι πλέον μόνο η επιτρεπόμενη έντασή της που δεν πρέπει να υπερβαίνει τα συγκεκριμένα όρια που αναφέρθηκαν παραπάνω (μεγίστη Α-ηχοστάθμη) στα 80 dB. Αυτήν την παράμετρο ελέγχουν οι Αρχές με χρήση ηχομέτρων κατά την ώρα λειτουργίας των καταστημάτων. Οι παραβάσεις των ορίων αυτών που διαπιστώνονται από τις Αρχές κατά τη διαδικασία των ηχομετρήσεων, διώκονται βάση του νόμου με ποινικές κυρώσεις (μηνύσεις) καθώς και με ανάλογες διοικητικές (ανακλήσεις αδειών), με βάση τις εισηγήσεις που υποβάλλουν οι Υγειονομικές Υπηρεσίες. Σε ό,τι αφορά το ωράριο λειτουργίας της μουσικής, αυτό καθορίζεται για κάθε περιοχή με ειδικές αποφάσεις των Δήμων ανάλογα με τον χαρακτήρα της και τα ειδικά στοιχεία (τουριστικές περιοχές, αστικού χαρακτήρα, ειδικής προστασίας κ.λπ.). Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως το ωράριο λειτουργίας της μουσικής ελέγχεται από τις Αστυνομικές Αρχές και σε διαπιστώσεις υπέρβασής του, υποβάλλονται μηνύσεις, ενώ σε περίπτωση υποτροπών προσωρινή αφαίρεση της αδείας λειτουργίας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό λοιπόν για κάθε επιχείρηση να φροντίζει να διατηρεί τις νομικές προϋποθέσεις που αφορούν την τήρηση των ορίων έντασης της μουσικής, προκειμένου να διασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία της, αλλά και την καλή γειτνίαση με τις παρακείμενες κατοικίες, αλλά και επιχειρήσεις.

Απλοποίηση διαδικασίας

Παρά τα χρόνια που πέρασαν από την έκδοση της σχετικής υγειονομικής διάταξης, ο διαχωρισμός των επιχειρήσεων σε «κέντρα διασκέδασης» και σε «λοιπά» καταστήματα δεν έχει αλλάξει, αλλά συνεχίζει να ισχύει ως σήμερα.

Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως οι επιχειρήσεις που διαθέτουν μουσική, δεν έχουν υποστεί αλλαγές μέσα στην πορεία των χρόνων. Αντιθέτως. Είναι πολλές οι αλλαγές του τρόπου χρήσης της μουσικής στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και αναψυχής που επέβαλλαν οι εξελίξεις στην αγορά, καθώς και πολλές οι νέες μορφές καταστημάτων σε σχέση με τις υπάρχουσες προ 25ετίας.

Παρόλα αυτά, όλες οι επιχειρήσεις σήμερα, προκειμένου να χρησιμοποιούν μουσική, οφείλουν να προσαρμόζονται στους βασικούς όρους που καθορίζει η παραπάνω νομοθεσία, αναφορικά κυρίως με τις απαιτήσεις ηχοπροστασίας.

Είναι γεγονός πως πρόσφατα απλουστεύτηκε προς όφελος των επαγγελματιών, με συνεχείς τροποποιήσεις της νομοθεσίας, η διαδικασία και τα δικαιολογητικά χορήγησης των αδειών μουσικής των καταστημάτων και δόθηκαν νέες δυνατότητες χρήσης αυτής.

Έτσι, με βάση υπουργική απόφαση του 2011 με την οποία απλοποιήθηκαν πολλές διαδικασίες αδειοδότησης, για τη χορήγηση της αρχικής «άδειας μουσικών οργάνων», ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταθέσει σχετικό αίτημα στην αρμόδια υπηρεσία του Δήμου. Με την αίτηση θα υποβάλλει δήλωση ή αλλιώς τεχνικό δελτίο αρμοδίου μηχανικού που θα αφορά στην υπάρχουσα ηχομόνωση του καταστήματος και θα υποδεικνύει την ισχύ των υπαρχόντων μηχανημάτων (ένταση) καθώς και τις θέσεις όπου θα τοποθετούνται τα ηχεία. Στις περιπτώσεις δε που επιθυμεί να γίνεται χρήση της μουσικής και στον υπαίθριο χώρο, πρέπει να συνυποβάλλεται κάτοψη με τις θέσεις και την κατεύθυνση των ηχείων. Απαραίτητο σύμφωνα με το νόμο δικαιολογητικό που θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να κατατίθεται μαζί με την αίτηση είναι η άδεια που χορηγεί για κάθε κατάστημα η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΑΕΠΙ) / ΟΠΙ, κατόπιν σχετικής οικονομικής συνδρομής που καθορίζουν ειδικές παράμετροι.

Νέες δυνατότητες για τα λοιπά καταστήματα

Με την προ έτους έκδοση της νέας υγειονομικής διάταξης για τα καταστήματα, επήλθαν επιπλέον βασικές αλλαγές αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας της μουσικής στα «λοιπά» καταστήματα. Θυμίζουμε ότι μέχρι σήμερα υπήρχαν δεσμεύσεις από το νόμο όσον αφορά τον αριθμό αλλά και το είδος των μουσικών οργάνων που επιτρεπόταν να παράγουν μουσική σε όσες επιχειρήσεις εστίασης ανήκαν στην κατηγορία των λοιπών καταστημάτων. Συγκεκριμένα, απαγορευόταν η ύπαρξη άλλων μουσικών οργάνων πέραν των δύο έγχορδων (κιθάρα-μπουζούκι). Συγχρόνως, δεν επιτρέπονταν η ύπαρξη ενισχυτή/ μικροφωνικής συσκευής για το τραγούδι και γενικά μεγαφώνων και ενισχυτών στην «ζωντανή» μουσική ή μικτών και σύνθετων ηλεκτρονικών συσκευών αναπαραγωγής μουσικής με disk jockey. Σήμερα και με τη διάταξη του 2012 οι παραπάνω περιορισμοί δεν ισχύουν πια. Η μόνη περιοριστική παράμετρος που παραμένει είναι η υποχρέωση να διατηρείται η ένταση της μουσικής σε κάθε περίπτωση κάτω από τα 80 dB.

Μουσική στον εξωτερικό χώρο των καταστημάτων

Επίσης, καθιερώνεται πλέον η δυνατότητα να υπάρχει μουσική και στον εξωτερικό - υπαίθριο χώρο των καταστημάτων. Ενώ λοιπόν μέχρι σήμερα η άδεια μουσικής χορηγούνταν μόνο για την κλειστή αίθουσα και μάλιστα με κλειστές πόρτες και παράθυρα, η δε δυνατότητα μουσικής στον υπαίθριο χώρο δινόταν πρακτικά μόνο στα πολύ απομακρυσμένα από τους οικισμούς καταστήματα, με τη νέα διάταξη μπορεί να δοθεί η άδεια μουσικής στους εξωτερικούς χώρους των καταστημάτων και εντός των οικισμών με συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις. Οι προϋποθέσεις αυτές καθορίζονται με βάση σχετική μελέτη ηχοπροστασίας που συντάσσει αρμόδιος μηχανικός και αποτελεί δικαιολογητικό λήψης της αδείας. Από την εν λόγω μελέτη που πρέπει να συνοδεύεται από σχεδιαγράμματα όπου θα φαίνονται όλες οι παράμετροι που ενδιαφέρουν (θέσεις ηχείων, κοντινότερα σπίτια κτλ) θα προκύπτει ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαιτούμενα μέτρα ώστε με την ανώτατη επιτρεπόμενη ένταση της μουσικής του καταστήματος (μεγίστη Α-ηχοστάθμη) στα 80 dB, δεν δημιουργούνται προβλήματα ηχορύπανσης στις κοντινότερες ιδιοκτησίες (κατοικίες, ξενοδοχεία και κτίρια που απαιτούν προστασία). Η μελέτη υποβάλλεται στην Υγειονομική Υπηρεσία, θεωρείται από αυτήν δίχως τη διενέργεια ηχομέτρησης και αντίγραφό της επιστρέφεται στο Δήμο για τη χορήγηση της αδείας μουσικών οργάνων. Οι συναρμόδιες Αρχές ελέγχου ηχορύπανσης (Υγειονομικές, Αστυνομικές), διενεργούν τους σχετικούς τακτικούς και έκτακτους ελέγχους και ηχομετρήσεις, κατά τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Συνολικά, θα λέγαμε πως για κάθε κατηγορία καταστημάτων, η διαδικασία έκδοσης άδειας μουσικών οργάνων απλοποιείται, προκειμένου να διευκολύνεται έτσι και η εκάστοτε επιχείρηση που επενδύει στη μουσική.  

Άρθρο του Σοφοκλή Κουρτίδη, Επόπτη Δημόσιας Υγείας 

Από το τεύχος 50 (Νοέμβριος/Δεκέμβριος 2013) του περιοδικού ΨΗΤΟ