Η διατροφική αξία των σπόρων του φυτού Chia -ολόκληροι ή αλεσμένοι- αναγνωρίζεται από ειδικούς και καταναλωτές σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ η χρήση τους έχει περάσει πλέον και στην αρτοποιία. Γνωρίστε περισσότερα γι' αυτούς τους θαυματουργούς σπόρους, ενσωματώστε τους σε συνταγές και βγείτε κερδισμένοι...
Οι απαιτήσεις των καταναλωτών για γευστικά και υγιεινά προϊόντα αυξάνονται συνεχώς. Η σωστή διατροφή αποτελεί πλέον βασική προτεραιότητα μιας μεγάλης πλειοψηφίας ανθρώπων που –έχοντας ως βασικό «σύμμαχο» τη συνεχή ενημέρωση- αναζητούν διαρκώς την καλύτερη επιλογή. Οι επαγγελματίες του κλάδου για να καλύψουν τις ανάγκες αυτές χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν περισσότερα... διατροφικά εργαλεία, όπως διάφορους σπόρους με λιπαρά οξέα, εμπλουτισμένα άλευρα, αλεύρια χωρίς γλουτένη κ.ο.κ.
Η πιο σύγχρονη τάση παγκοσμίως είναι οι σπόροι Chia, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ολόκληροι, αλεσμένοι ή ακόμα και ως συστατικά σε έτοιμα μείγματα αρτοποιίας. Τώρα τελευταία μάλιστα, διατίθενται στις παραπάνω μορφές και στην χώρα μας, καθώς υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από πλευράς καταναλωτών και επαγγελματιών χάρη στα αμέτρητα οφέλη που προσφέρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Θησαυρός χαμένων πολιτισμών
Οι σπόροι Chia προέρχονται από το ομώνυμο φυτό του οποίου η επίσημη ονομασία είναι Salvia Hispanica. Η Chia ευδοκιμεί κυρίως στο Νότιο Μεξικό και την Γουατεμάλα με τους σπόρους της να χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην παρασκευή φαγητών, αλλά και ροφημάτων. Η Chia ανθεί καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, με το ύψος της να φτάνει και το ένα μέτρο, ενώ τα φύλλα της έχουν μέγιστο μήκος τα οχτώ εκατοστά και πλάτος τα πέντε. Από το συγκεκριμένο φυτό προέρχεται και η ονομασία της φυλής των Chiapas. Σύμφωνα με τους ιστορικούς η Chia συναντάται στην κοινωνία των Αζτέκων και των Μάγιας, όπου και αποτελούσε την βασική τους καλλιέργεια, ενώ στη γλώσσα των Μάγιας σημαίνει «δύναμη». Μάλιστα, ήταν η βασική τροφή των πολεμιστών δίνοντάς τους –σε συνδυασμό με το νερό– ακόμα μεγαλύτερη αντοχή.
«Σούπερ» σπόροι
Οι σπόροι Chia δεν περιέχουν γλουτένη, οπότε είναι ιδανικοί για κατανάλωση από όσους έχουν δυσανεξία στο συγκεκριμένο συστατικό και ίσως αποτελέσουν μία ακόμα λύση για την παρασκευή αρτοσκευασμάτων χωρίς γλουτένη. Χάρη στις φυτικές ίνες που περιέχουν συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και την καλή λειτουργία του εντέρου, ενώ παίζουν σημαντικό ρόλο και στην εξισορρόπηση του σακχάρου. Επίσης, περιέχουν τα ωφέλιμα για την υγεία Ω–3 και Ω-6 λιπαρά οξέα και παράλληλα, είναι πλούσια πηγή ενέργειας. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι συγκαταλέγονται στην κατηγορία των «σούπερ τροφών», με πολλούς αθλητές αλλά και... χρηματιστές να δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση σε αυτούς!
Τα καλά τους όμως, δε σταματούν εδώ... Είναι πλούσιοι σε αντιοξειδωτικές ουσίες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία ενώ η περιεκτικότητά τους σε ασβέστιο είναι έξι (!) φορές μεγαλύτερη από αυτή του γάλακτος.
Πολλοί γιατροί και διατροφολόγοι επισημαίνουν τις ευεργετικές επιδράσεις που έχουν οι σπόροι Chia για όλους όσοι τους εντάσσουν στο διαιτολόγιό τους ενώ ήδη, είναι δημοφιλείς στους χορτοφάγους. Τέλος, οι ειδικοί τονίζουν ότι οι σπόροι βοηθούν στην απώλεια βάρους, καθώς σε συνδυασμό με νερό μετατρέπονται σε ένα είδος φυσικού ζελέ που κόβει την αίσθηση της πείνας.
Ξανά στο προσκήνιο...
Η αρχή έγινε το 1991 όταν εκπονήθηκε ένα πρόγραμμα με την ονομασία «Northwestern Regional Argentinean Project» για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας με τη συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ, του Περού, της Βολιβίας και της Κολομβίας σε τεχνικό και επιστημονικό επίπεδο. Τα θεαματικά αποτελέσματα έκαναν τον σπόρο Chia δημοφιλή και στις δυτικές χώρες με τις Ηνωμένες Πολιτείες να έχουν τα πρωτεία στην κατανάλωση.
Εφαρμογές στην αρτοποιία
Η χρήση των σπόρων Chia βρίσκει πλέον εφαρμογή και στον τομέα της αρτοποιίας με τους επαγγελματίες να έρχονται σταδιακά σε επαφή με το συγκεκριμένο προϊόν, μολονότι πρόκειται για κάτι πάρα πολύ νέο για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς. Ουσιαστικά, μπορούν να συμβάλλουν σε ένα ακόμα πιο... υγιεινό προϊόν, μιας και οι συγκεκριμένοι σπόροι αντικαθιστούν το συστατικό της γλουτένης στο αλεύρι που παίζει τεράστιο ρόλο στην αρτοποιίηση.
Παράλληλα, οι σπόροι Chia μπορούν να ενταχθούν και στην παρασκευή άλλων αρτοδημιουργιών, όπως τα κέικ (muffins, cupcakes, βουτήματα, κριτσίνια, κουλούρια κ.ά.). Ο λόγος δεν είναι άλλος από την πλούσια περιεκτικότητά τους σε καλά λιπαρά η οποία μπορεί από τη μια να εμπλουτίσει τα προϊόντα και από την άλλη, να αντικαταστήσει μέρος των συμβατικών λιπαρών ουσιών της συνταγής.
Επισημαίνεται επίσης, ότι οι εν λόγω σπόροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως επικάλυψη στην κρούστα του ψωμιού και άλλων αρτοσκευασμάτων. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ένα εξίσου σημαντικό χαρακτηριστικό τους είναι η ουδέτερη γεύση τους που δεν επηρεάζει στο παραμικρό το γευστικό αποτέλεσμα του τελικού προϊόντος.
Όλα δείχνουν ότι οι σπόροι Chia μπορούν να φέρουν μια μικρή «επανάσταση» στον χώρο της βιοτεχνικής αρτοποιίας.
Τώρα και στην ελληνική αγορά!
Σταδιακά, και καθώς κατακτούν τον κόσμο, οι σπόροι Chia βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και στην Ελλάδα. Η ζήτησή τους από τους καταναλωτές κινείται προς το παρόν σε ικανοποιητικά επίπεδα, λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος τους είναι αρκετά υψηλό για τα οικονομικά δεδομένα της εποχής.
Στον κλάδο της αρτοποιίας – ζαχαροπλαστικής, η εταιρεία ΑΦΟΙ ΛΑΟΥΔΗ ΑΕΒΕ εισάγει από τη γερμανική εταιρεία IREKS το Nutripan Soleo. Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο μείγμα εμπλουτισμένο με σπόρους Chia, το οποίο προορίζεται για την παραγωγή προϊόντων ιδιαίτερης διατροφικής αξίας.
Επίσης, οι ΜΥΛΟΙ ΠΑΝΤΑΖΗ διαθέτουν αλεύρι αρτοποιίας κίτρινο, το οποίο είναι αναμεμειγμένο με σπόρους Chia, αλλά και αλεύρι χωρίς γλουτένη με σπόρους Chia.
Τέλος, σπόροι Chia υπάρχουν σε πολλά μεμονωμένα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα που, με τη σειρά τους, τους προμηθεύονται από χώρες του εξωτερικού.
5+1 βασικά χαρακτηριστικά των σπόρων Chia
01 Μπορούν να καταναλωθούν άφοβα από όλες τις ηλικίες και κατηγορίες καταναλωτών, όπως εγκύους, παιδιά, οπαδούς υγιεινής διατροφής, χορτοφάγους, δυσανεκτικούς στη γλουτένη κ.ά.
02 Περιέχουν τρεις φορές περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι!
03 Έχουν αυξημένα Ω-3 λιπαρά σε σχέση με το σολωμό.
04 Είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, βοηθώντας την ομαλή λειτουργία του εντέρου.
05 Έχουν ουδέτερη γεύση, οπότε είναι ιδιαίτερα ευέλικτοι ως συστατικό.
06 Προσφέρουν ενέργεια, γι' αυτό και έχουν χαρακτηριστεί ως μια «σούπερ τροφή».
Συνταγές με σπόρους Chia
Κείμενο: Δημήτρης Μωύσογλου
Από το τεύχος 97 (ΙΟΥΛ/ΑΥΓ 2012) του περιοδικού Α-Ζ